Obecnie każdy przedsiębiorca czyni starania by wyróżnić się na rynku i przyciągnąć uwagę klienta. Można uczynić to na wiele sposobów, jednakże na pierwszy plan wysuwają się takie elementy jak logo firmy, jej strona internetowa czy publikowane zdjęcia itd. To one stanowią front w zdobywaniu uwagi klienta i identyfikacji firmy. Dlatego też przejawiają sporą wartość. A skoro tak, to należy je chronić. Jak je zabezpieczyć? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Pojęcie utworu jest bardzo szerokie. Nie ulega wątpliwości, że praktycznie każda firma posiada szereg utworów, które w gruncie rzeczy powinna chronić. Utworami takimi mogą być jej logo, strona internetowa, czy też publikowane zdjęcia.
Prawa autorskie do utworu
Na wstępie zastanówmy się jak to się dzieje, że firma staje się właścicielem utworów podlegających ochronie. Niejednokrotnie przecież utwory w postaci logo czy strony internetowej są tworzone na zlecenie, przez inne podmioty specjalizujące się w tego rodzaju działalności.
Otóż dzieje się tak za sprawą przeniesienia praw autorskich w drodze umowy. Należy wspomnieć, że przeniesieniu podlegają wyłącznie majątkowe prawa autorskie, zaś osobiste prawa autorskie są nierozerwalnie związane z twórcą. W skrócie należy jednak stwierdzić, że przeniesienie majątkowych praw autorskich jest wystarczające do tego by dana firma mogła twierdzić, że jest właścicielem logo, czy też strony internetowej i uważać ją za swoją oraz czerpać z nich wszelkie korzyści. Pamiętajmy, że funkcji tej nie spełni licencja zarówno wyłączna jak i niewyłączna, ze względu na nietrwałość takiego przeniesienia lub możliwość udzielenia licencji innym osobom na to samo np. logo. Dzieje się tak w przypadku licencji niewyłącznej. Dlatego kwestię tą należy precyzyjnie uregulować w umowie, wraz ze wskazanie pól eksploatacji na jakich ochrona będzie występować. Katalog pól eksploatacji znajduje się w art. 50 Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Pracownik jako twórca
Omawiając niniejszy temat warto wspomnieć o sytuacji, w której to pracownik zatrudniony tworzy określony utwór. Wówczas przenoszenie prawa autorskiego staje się zbędne. Jeżeli bowiem utwór zostaje stworzony przez pracownika staje się on własnością pracodawcy. Firma automatycznie staje się właścicielem majątkowych praw autorskich do utworu.
Ochrona praw autorskich
Kwestie ochrony majątkowych praw autorskich zostały uregulowane w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Ustawa przewiduje rozwiązania o charakterze następczym względem naruszenia prawa autorskiego, poprzez możliwość żądania:
- zaniechania naruszeń,
- usunięcie skutków naruszenia,
- naprawienia wyrządzonej szkody,
- wydania uzyskanych korzyści
- jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd;
- wycofania z obrotu, przyznania uprawnionemu na poczet należnego odszkodowania lub zniszczenia bezprawnie wytworzonych przedmiotów oraz środkach i materiałach użytych do ich wytworzenia.
Rejestracja znaku towarowego
W zależności od tego z jakim utworem mamy do czynienia zabezpieczenia będą wymagały inne elementy. Szczególnym przykładem utworu, który posiada właściwie każde przedsiębiorstwo a winno podlegać szczególnemu zabezpieczeniu jest stosowany logotyp. W tym miejscu warto zaznaczyć, że logo firmy możemy zabezpieczyć w dodatkowy sposób a to poprzez zarejestrowania go jako znak towarowy. Wówczas ochrona będzie dodatkowo wzmocniona przepisami wynikającymi z Ustawy prawo własności przemysłowej.
Dodatkowej ochronie wynikającej z prawa własności przemysłowej w formie patentu nie będzie przysługiwało np. aplikacjom czy programom komputerowym. Przykład ten jest dlatego istotny, gdyż prawo europejskie a tym samym i polskie w odróżnieniu od prawa amerykańskiego nie przewiduje patentu na tego rodzaju utwory. Nie oznacza to jednak, że nie podlegają one ochronie na gruncie prawa autorskiego
Programy komputerowe/ aplikacje
W przypadku programów komputerowych nie może to być sam pomysł na program. Ochronie podlega natomiast forma wyrażenia tego programu, począwszy od projektu takiego programu o ile jest on na tyle szczegółowy, że pozwala wyodrębnić twórczość i oryginalność autora. Kod źródłowy czy layout takiego programu również będzie podlegał ochronie ale dopiero gdy w konsekwencji program czy jego elementy stanowią przejaw twórczej działalności autora.
Strona internetowa
Na stronę internetową składa się wiele elementów, które mogą stanowić z osobna przedmiot ochrony albo też jako całość. Tak ochronie podlegać może layout i poszczególne jego elementy w postaci zdjęcia czy grafiki a także kod źródłowy takiej strony.
Zdjęcia
W przypadku zdjęcia, praktycznie każde będzie podlegało ochronie za wyjątkiem zdjęć robionych w sposób określony odgórnymi wymogami jak np. zdjęcia legitymacyjne. Zdjęcie które natomiast wyraża wizję autora staje się utworem w rozumieniu prawa autorskiego i podlega ochronie w sposób wskazany powyżej. I nie musi być od razu arcydziełem na skalę międzynarodową.
Podsumowanie
Mówiąc o zabezpieczeniu utworów będących własnością firmy warto zwrócić uwagę na dwa elementy. Najistotniejszym elementem zabezpieczenia jest odpowiednie przeniesienie i ustanowienie praw autorskich do utworu. Właściwa umowa przenosząca prawa autorskie do logo, strony internetowej, zdjęcia wymaga pomocy eksperta, jednakże stanowi najlepsze zabezpieczenie na przyszłość. Podobnie w kwestii utworów pracowniczych, istotnym będzie treść samej umowy o pracę. Ponadto ustawa o prawach autorskich również przewiduje ochronę, jednakże jak to opisano stanowi formę następczą już po dokonaniu naruszenia, więc trudniej mówić w tym przypadku o ich zabezpieczeniu.
