Częstym problemem sprzedawców internetowych (szczególnie sklepów z kosmetykami, elektronarzędziami, częściami samochodowymi, czy też odzieżą) jest kwestia wykorzystywania w prowadzonej działalności gospodarczej znaków towarowych, do których prawa ochronne przysługują innemu przedsiębiorcy – nie rzadko z innego kraju Unii Europejskiej, a nawet spoza jej obszaru. Czy w takim wypadku, mimo braku umowy między właścicielem znaku towarowego, a sprzedawcą internetowym, ten ostatni może wykorzystywać znaki towarowe we własnym sklepie internetowym? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć poniżej.
Wyczerpanie prawa, czyli możliwość posługiwania się znakiem towarowym innego przedsiębiorcy
Uprawnionemu do znaku towarowego przysługują szerokie możliwości jego używania, ustawa prawo własności przemysłowej wymienia tylko przykładowe sposoby, które mogą polegać np. na:
- umieszczaniu tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowaniu lub świadczeniu usług pod tym znakiem;
- umieszczaniu znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług;
- posługiwaniu się nim w celu reklamy.
Powyższe oznacza, że w zasadzie żaden inny przedsiębiorca, który nie posiada praw do znaku ochronnego nie mógłby go w ten sposób używać (wyliczenie ma charakter przykładowy, więc w zasadzie możliwość jego używania byłaby wyłączona zupełnie).
Przepisy jednak przewidują instytucją wyczerpania prawa, która powinna szczególnie zainteresować sprzedawców internetowych (art. 155 prawa własności przemysłowej). Wyczerpanie prawa do znaku towarowego to sytuacja kiedy prawo ochronne do tego znaku nie obowiązuje, co pozwala np. sprzedawcy internetowemu w określonym zakresie korzystać ze znaku towarowego innego przedsiębiorcy. Poniżej omówimy dokładniej tą instytucję.
Wyczerpanie prawa do znaku towarowego to sytuacja, kiedy to prawo ochronne na znak towarowy nie rozciąga się na działania dotyczące towarów ze znakiem, polegające w szczególności na ich oferowaniu do sprzedaży lub dalszym wprowadzaniu do obrotu towarów oznaczonych tym znakiem, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez uprawnionego lub za jego zgodą. Nie stanowi również naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy import oraz inne działania, o których mowa powyżej dotyczące towarów oznaczonych tym znakiem towarowym, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego przez uprawnionego lub za jego zgodą.
W skrócie – sprzedawca internetowy może w swoim sklepie internetowym zamieszczać towary opatrzone znakami towarowymi innych przedsiębiorców, jeżeli towary te zostały uprzednio wprowadzone do obrotu na terenie Polski lub EOG. Co ważne wyczerpanie praw z rejestracji znaku nie ogranicza się jedynie do funkcji odróżniającej znaku, ale dotyczy także jego funkcji reklamowej i informacyjnej.
Na marginesie wskazujemy, iż prawa wyczerpania, o którym piszemy wyżej nie stosuje się, jeżeli przemawiają za tym uzasadnione względy, które pozwalają uprawnionemu sprzeciwić się dalszej dystrybucji towarów, w szczególności jeżeli po wprowadzeniu do obrotu zmieni się lub pogorszy stan towarów.
A co w sytuacji, gdy sprzedajemy jedynie części zamienne, akcesoria lub usługi do towarów opatrzonych znakiem towarowym?
Czasami może się zdarzyć, że sklep internetowy nie sprzedaje towarów opatrzonych znakiem towarowym, a jedynie części zamienne, akcesoria lub usługi od takich towarów. Czy w tym wypadku sprzedawca też ma możliwość posługiwania się znakiem towarowym zastrzeżonym na rzecz innego przedsiębiorcy?
Kwestia ta również została uregulowana w przepisach (art. 156 prawa własności przemysłowej). Prawo ochronne na znak towarowy nie daje uprawnionemu prawa zakazywania używania przez inne osoby w obrocie:
- ich nazwisk lub adresu;
- oznaczeń wskazujących w szczególności na cechy i charakterystykę towarów, ich rodzaj, ilość, jakość, przeznaczenie, pochodzenie czy datę wytworzenia lub okres przydatności;
- zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego, jeżeli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi;
- zarejestrowanego oznaczenia geograficznego, jeżeli prawo do jego używania przez te osoby wynika z innych przepisów ustawy.
Sprzedawcę internetowego interesują w szczególności pkt. 2 i 3 powyżej, które zezwalają na wykorzystywania znaków towarowych innych przedsiębiorców w celu np. wskazania przeznaczenia towaru, zwłaszcza gdy chodzi o oferowane części zamienne, akcesoria lub usługi.
Podsumowanie
Powyższej wskazaliśmy dwie możliwe „furtki prawne”, które umożliwiają sprzedawcy internetowy prezentowanie na stronie swojego sklepu znaków towarowych innego przedsiębiorcy. Na koniec należy jednak dodać, że czymś innym od kwestii posługiwania się znakiem towarowym jest oczywiście korzystanie ze zdjęć produktów danego producenta. Tutaj należy przede wszystkim zbadać na jakiej podstawie producent je udostępnia i w jakim zakresie mogą być one wykorzystywane przez sprzedawcę internetowego w jego własnym sklepie internetowym.
