17 kwietnia 2016r. weszła w życie nowelizacja ustawy konsumenckiej. Z komunikatu UOKiK można wywnioskować, że celem nowelizacji jest głównie wzmocnienie pozycji konsumentów dzięki poprawie ich ochrony. W tym przypadku z największym wyzwaniem zmierzą się przedsiębiorcy – muszą dostosować się do nowych praw i obowiązków.
Co zatem zmieniło się od 17 kwietnia? O tym w dalszej części artykułu.
Sądowy model kontroli postanowień wzorców umów to już przeszłość
Zmiany wynikające z nowelizacji ustawy konsumenckiej będą odgrywały bardzo ważną rolę nie tylko w działalności przedsiębiorstw, ale i w egzekwowaniu prawa przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Według art. 23b to właśnie Prezes UOKiK będzie rozstrzygał, czy postanowienie wzorca umowy ma charakter niedozwolony – wcześniej decydował o tym Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK).
Jeżeli zdaniem Prezesa UOKiK dany przedsiębiorca stosował klauzulę niedozwoloną, to sam Prezes będzie decydował o środkach, które będzie zobowiązany przedsięwziąć sprzedający. Nowelizacja ustawy konsumenckiej nie wymienia wszystkich możliwych środków, ale można podać kilka przykładów, np.:
- Obowiązek poinformowania kupującego, że w zawartej umowie wystąpiła klauzula niedozwolona,
- Obowiązek jednorazowego lub kilkurazowego oświadczenia na temat treści oraz formy danej decyzji
Decyzje wydane przez UOKiK będą miały skutek tylko w odniesieniu do jednego, konkretnego przedsiębiorcy, którego dotyczy kara. W przypadku innego przedsiębiorcy stosującego taki sam zapis konieczne będzie wszczęcie osobnego postępowania. Niemniej każdy przedsiębiorca powinien na bieżąco śledzić decyzje UOKiK – większość zarzutów stawianych przez Urząd będzie miało uniwersalne zastosowanie.
Ważne!Postępowanie prowadzone przez UOKiK w sprawie uznania danego postanowienia za niedozwolone wiąże się z ryzykiem nałożenia na przedsiębiorcę kary finansowej do 10 % przychodów za poprzedni rok rozliczeniowy – ten argument powinien przekonać każdego przedsiębiorcę do zadbania o posiadanie bezpiecznych umów i i regulaminów.
„Tajemniczy klient”, czyli nowy sposób kontroli przedsiębiorców
Zapewne wielu z was słyszało już o „Tajemniczym kliencie”. Jest to osoba – urzędnik UOKiK podający się za potencjalnego klienta, której zadaniem jest sprawdzenie poprawności wykonywania procedur w danej firmie wobec konsumenta. Głównym zadaniem „tajemniczego klienta” będzie zbieranie dowodów na naruszanie zbiorowych interesów konsumentów przez danego przedsiębiorcę.
Ważnym aspektem jest możliwość posiadania przez „tajemniczego klienta” urządzeń nagrywających obraz oraz rejestrujących dźwięk w celu udokumentowania złamania ustawy. Po dokonaniu czynności kontrolnych osoba pełniąca funkcję „tajemniczego klienta” jest zobligowana do poinformowania o utrwaleniu danych informacji na nośniku.
Jednak aby w ogóle możliwe było wysłanie urzędnika przebranego za „tajemniczego klienta” do danej firmy, UOKiK musi wcześniej uzyskać zgodę Sądu. Warto również pamiętać, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie będzie miał prawa do prowokacji pracowników danego przedsiębiorstwa, a jedynie będzie mógł sprawdzać procedury i sposób oferowania usług lub produktów oraz procedurę zawierania umowy.
Decyzje tymczasowe wydawane przez UOKiK
Jeszcze w trakcie prowadzonego postępowania w sprawie stosowania niedozwolonych praktyk przez przedsiębiorcę , Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie mógł wystosować decyzję tymczasową. Owa decyzja może nakazywać Sprzedawcy zaniechanie działań naruszających ustawę o prawach konkurencji i konsumentów i będzie wydawana maksymalnie do wydania decyzji w samej sprawie, która będzie kończyła postępowanie. Decyzja tymczasowa będzie miała rygor natychmiastowej wykonalności.
Od decyzji tymczasowej oczywiście można się odwołać do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jednak w żadnym wypadku nie powstrzyma to jej wykonania. UOKiK będzie miał 14 dni na przekazanie takiego pisma do SOKiK, któremu z kolei będą przypadały 2 miesiące na rozpatrzenie odwołania.
Wystrzegaj się missellingu
Urząd Ochrony konkurencji i Konsumentów w swojej broszurze opisał misselling jako sprzedaż produktów finansowych, która jest „wątpliwa pod względem prawnym i etycznym”. Przedsiębiorca będzie miał obowiązek sprawdzić, czy oferowane przez niego usługi finansowe na pewno są w interesie danego klienta.
Zmiana będzie najbardziej dotkliwa dla dużych instytucji takich jak banki, które od momentu wejścia w życie nowelizacji ustawy konsumenckiej będą musiały bardziej się przykładać do tego co i komu oferują. W praktyce dotyczy to dokładnej analizy potrzeb klienta poprzez np. wniknięcie w jego działania w historii transakcji.
Uważaj! UOKiK może publikować komunikaty w radio i telewizji!
Nic tak nie psuje marki danego przedsiębiorstwa jak zła opinia. Jak widać doskonale wie o tym również Prezes UOKiK, który od 17 kwietnia uzyskał uprawnienie do publikacji komunikatów i ostrzeżeń o zachowaniu przedsiębiorców, które zagraża zbiorowym interesom konsumentów. Dla wielu firm byłby to bardzo mocny cios – przedsiębiorcy liczą się z ogromnym zasięgiem jakie niesie za sobą radio czy telewizja i zdają sobie sprawę, że przez rozgłos negatywnych informacji mogą stracić wiele klientów.
Zapis ma pełnić również funkcję „straszaka” dla właścicieli firm – dzięki temu przedsiębiorcy będą uważniej konstruować umowy dla konsumentów, w obawie o złe imię swojej marki.
Podsumowanie
Nowy model kontroli klauzul niedozwolonych, decyzje tymczasowe, ochrona przed missellingiem, publikacja treści dotyczących przedsiębiorstw nieprzestrzegających przepisów – te jak i pozostałe zapisy z nowej ustawy zostały skonstruowane tak, aby chronić dobro konsumenta.
Wchodzące zmiany przyznają UOKiK szereg narzędzi, które powinny skutecznie bronić konsumentów. Z drugiej strony rodzi to po stronie przedsiębiorców obowiązek jeszcze lepszego dostosowania się do obowiązujących przepisów prawa.
Do tej pory przedsiębiorcy byli masowo pozywani przez tzw. „łowców klauzul”. Obecnie należy się liczyć z falą zawiadomień UOKiK o dostrzeżonych naruszeniach przepisów przez przedsiębiorców. Dlatego też warto już teraz się przed tym zabezpieczyć i przyjrzeć się dokładnie prowadzonej przez siebie działalności, stosowanym umowom i regulaminom – tak aby maksymalnie zabezpieczyć swoje interesy.
Specjalnie dla sprzedawców internetowych nasz partner – serwis Prokonsumencki.pl specjalizujący się we wsparciu prawnym sprzedawców – przygotował propozycję bezpłatnego sprawdzenia regulaminu pod kątem klauzul niedozwolonych – kliknij tutaj.
